معنی گبر در زبانهای ایرانی

 

به نظر می رسد عنوان فردوسی و نام روستای زادگاهیش پاژ (پاز، پاذ) به هم مربوط بوده باشند. پاذ/پاژ را چنانکه در نام دژ بابک خرمدین یعنی بَذ (پاذ) و جزء پادگان/پاذگان نام آذرپاذگان شاهد هستیم به معنی دژ و محل دارای دیوار نگهبانی بوده است. چون از سوی دیگر نام فردوس را نیز می توان در اساس پئیری دئزه (محل گرداگرد دیوار کشیده شده) در نظر گرفت. اما یک فرهنگنامه قدیمی لغتهای خارجی در زبان سوئدی، پارادیس را لغتی سانسکریت به معنی جایگاه عالی گرفته است و پَرَ به معنی عالی و بهترین و دیش به معنی ناحیه و منطقه در فرهنگ لغات سانسکریت موجود هستند. بر این اساس به احتمال زیاد فردوسی و همشهریانش، نام فردوس (در معنی باغ بهشتی) را از تلفظ عربی نام پاژ (در هیئت باغ) نتیجه گرفته اند. چون مطابق لغت نامه دهخدا حرف «ژ» در تعریب به «غ» بدل گردد: اسطاژیرا = اسطاغیرا. در خود زبانهای ایرانی هم تبدیل ژ/ز به گ/غ اتفاق می افتد. آمیز/آمیغ، فروز/فروغ.